Cura Kullanım Kılavuzu: 3D Modelinizi Başarılı Baskılara Dönüştürün (Detaylı Ayarlar)

 Herkese merhaba! Edu 3D Model Dünyası'nda 3D baskı ustalığına doğru ilerliyoruz!

Önceki yazımızda 3D modelleri nereden bulabileceğimizi ve hatta Tinkercad ile kendi basit tasarımlarımızı nasıl yapabileceğimizi öğrendik. Şimdi elimizde bir .STL dosyası var. Peki, bu dijital dosyayı alıp, 3D yazıcımızın katman katman inşa edebileceği hassas komutlara nasıl dönüştüreceğiz? İşte burada dilimleyici (slicer) yazılımlar devreye giriyor ve bu sürecin şüphesiz en popüler kahramanlarından biri: Ultimaker Cura!

Bu kapsamlı Cura kullanım kılavuzunda, sadece temel ayarları değil, aynı zamanda baskı kalitenizi ve başarı oranınızı doğrudan etkileyecek önemli dilimleyici ayarlarını adım adım inceleyeceğiz. Cura'yı nasıl kuracağınızdan, modelinizi nasıl hazırlayacağınıza, destek (support) ve tabla yapışması (adhesion) gibi kritik ayarlardan, önizleme (preview) modunu nasıl etkin kullanacağınıza kadar her detaya değineceğiz.

Hazırsanız, Cura'nın gücünü keşfederek baskılarınızın kontrolünü tamamen elinize almaya başlayalım!

(Not: Burada Cura'yı temel alıyoruz, ancak birçok ayar ve konsept PrusaSlicer gibi diğer popüler dilimleyicilerde de benzerdir.)

1. Adım: Cura'yı Kurulum ve Yazıcınızı Tanıtma

• İndirme ve Kurulum: Ultimaker'ın resmi web sitesinden Cura'nın en son sürümünü ücretsiz olarak indirin ve bilgisayarınıza kurun. Kurulum adımları oldukça basittir.

• Yazıcı Ekleme (ÇOK ÖNEMLİ!): Cura'yı ilk kez açtığınızda veya "Settings > Printer > Add Printer" menüsünden kendi 3D yazıcı modelinizi seçmeniz istenir. Cura, yüzlerce popüler yazıcı modeli için (Creality Ender 3, Prusa i3 vb.) hazır profiller içerir.

  • Listeden kendi yazıcınızı seçin. Eğer listede yoksa, "Custom" seçeneği ile yazıcınızın baskı alanı boyutlarını (X, Y, Z), ısıtmalı tabla olup olmadığını ve diğer temel makine ayarlarını manuel olarak girmeniz gerekir (Yazıcınızın belgelerine bakın).

  • Neden Önemli? Doğru yazıcı profilini seçmek, Cura'nın modelinizi doğru baskı alanına yerleştirmesini ve yazıcınızın limitlerine uygun G-code üretmesini sağlar.

2. Adım: Arayüzü Tanıma ve Model Yükleme

Cura arayüzü genellikle 4 ana bölüme ayrılır:

1. Sanal Baskı Tablası (Ortada): Yazıcınızın baskı alanını temsil eder. Modeliniz burada görüntülenir.

2. Model Yükleme ve Araçlar (Sol Taraf): Klasör ikonuyla .STL, .OBJ, .3MF gibi model dosyalarınızı yüklersiniz. Yüklenen modele tıkladığınızda taşıma, ölçeklendirme, döndürme, çoğaltma gibi araçlar aktifleşir.

3. Yazıcı ve Malzeme Seçimi (Üst Kısım): Eklediğiniz yazıcıyı, kullanacağınız nozül boyutunu ve malzeme türünü (PLA, PETG vb.) seçtiğiniz alandır. Malzeme seçimi, temel sıcaklık ayarlarını otomatik olarak yükler.

4. Baskı Ayarları Paneli (Sağ Taraf): Tüm detaylı baskı ayarlarını yaptığınız yerdir. Burası en çok vakit geçireceğimiz alan!

• Model Yükleme: Sol üstteki klasör ikonuna tıklayarak veya model dosyasını sürükleyip bırakarak baskı tablasına yükleyin.

• Model Manipülasyonu:

  • Taşıma (Move): Modeli tabla üzerinde istediğiniz yere sürükleyin.

  • Ölçeklendirme (Scale): Modelin boyutunu yüzde veya mm olarak değiştirin. "Uniform Scaling" işaretliyse tüm eksenler orantılı büyür/küçülür.

  • Döndürme (Rotate): Modeli farklı eksenlerde döndürün. Doğru Yönlendirme Neden Önemli? Modelin baskı süresini, destek ihtiyacını ve hatta mukavemetini etkiler. Genellikle en düz ve geniş yüzeyi tablaya oturtmak, çıkıntıları (overhangs) azaltacak şekilde döndürmek iyi bir başlangıçtır.

3. Adım: Temel Baskı Ayarlarını Anlama (Sağ Panel)

Cura'da ayarlar genellikle "Recommended" (Önerilen - daha basit) ve "Custom" (Özel - tüm ayarlar) olarak iki modda görünür. Biz "Custom" moduna odaklanacağız. Ayarlar farklı kategoriler altında toplanmıştır:

a) Kalite (Quality)

• Katman Yüksekliği (Layer Height): En önemli kalite ayarıdır. Daha düşük değer (örn: 0.12mm) daha pürüzsüz yüzey ve detay ama daha uzun baskı süresi demektir. Daha yüksek değer (örn: 0.28mm) daha hızlı baskı ama daha belirgin katman çizgileri anlamına gelir. Başlangıç için 0.2mm genellikle iyi bir dengedir.

• Çizgi Genişliği (Line Width): Genellikle nozül çapınızla (örn: 0.4mm) aynı veya biraz fazlası olarak ayarlanır. Katman yapışmasını ve mukavemeti etkileyebilir.

b) Duvarlar (Walls)

• Duvar Çizgi Sayısı (Wall Line Count) / Kalınlığı (Wall Thickness): Modelin dış kabuğunun kaç hattan veya ne kadar kalınlıktan oluşacağını belirler. Daha fazla duvar = daha sağlam model. Genellikle 2 veya 3 duvar çizgisi (örn: 0.4mm nozül için 0.8mm veya 1.2mm kalınlık) iyi bir başlangıçtır.

• Üst/Alt Katman Sayısı (Top/Bottom Layers) / Kalınlığı (Top/Bottom Thickness): Modelin üst ve alt yüzeylerinin tamamen kapatılması için kaç katman basılacağını belirler. Daha fazla katman = daha pürüzsüz ve sağlam üst/alt yüzey. Genellikle duvar kalınlığı ile orantılı ayarlanır (örn: 1.0mm veya 5 katman).

c) Dolgu (Infill)

• Dolgu Yoğunluğu (Infill Density): Modelin içinin ne kadar dolu olacağını yüzde (%) olarak belirler. %15-25 arası çoğu model için yeterli mukavemeti sağlar. Daha yüksek yoğunluk sağlamlığı artırır ama süreyi ve malzeme tüketimini de artırır.

• Dolgu Deseni (Infill Pattern): İç dolgunun geometrik şeklidir. Grid ve Lines hızlıdır ama her yönde eşit mukavemet vermeyebilir. Cubic veya Gyroid daha dengeli mukavemet sunar ve genellikle iyi bir tercihtir.

d) Malzeme (Material)

• Baskı Sıcaklığı (Printing Temperature): Nozülün filamenti eritmek için ulaşacağı sıcaklıktır. Kullandığınız filamente özeldir (Makaranın üzerine bakın! PLA: 190-220°C, PETG: 230-250°C gibi).

• Tabla Sıcaklığı (Build Plate Temperature): Baskı tablasının sıcaklığıdır. İlk katmanın yapışması ve warping'i önlemek için önemlidir (PLA: 50-60°C, PETG: 70-85°C gibi).

e) Hız (Speed)

• Baskı Hızı (Print Speed): Genel baskı hızıdır. 40-60 mm/s başlangıç için makuldür.

• Diğer Hızlar: Cura, farklı bölümler için ayrı hızlar ayarlamanıza olanak tanır (Dış Duvar Hızı, İç Duvar Hızı, Dolgu Hızı, Seyahat Hızı vb.). Kaliteyi artırmak için genellikle dış duvar hızı genel hızdan biraz daha düşük ayarlanır. İlk katman hızı ise yapışmayı garantilemek için çok daha yavaş (örn: 20 mm/s) ayarlanmalıdır.

f) Soğutma (Cooling)

• Fan Hızını Etkinleştir (Enable Print Cooling): Genellikle işaretli olmalıdır.

• Fan Hızı (Fan Speed): Noz
  ülden çıkan plastiği ne kadar hızlı soğutacağını belirler. PLA için genellikle %100'dür (ilk birkaç katman hariç). PETG gibi malzemeler daha az soğutma (%30-70) isteyebilir. Köprüler ve dik çıkıntılar için yüksek fan hızı önemlidir.

4. Adım: Kritik Bölgeler: Destekler ve Tabla Yapışması

a) Destek (Support)

• Destek Oluştur (Generate Support): Modelinizde havada duran parçalar veya dik açılı çıkıntılar (overhangs) varsa bu kutuyu işaretlemeniz gerekir. Yoksa bu kısımlar boşluğa basılmaya çalışılır ve çöker.

• Destek Yerleşimi (Support Placement):

  • Touching Buildplate (Sadece Tablaya Değen): Destekler sadece modelin tabladan başlayan kısımlarının altına yerleştirilir. Daha az malzeme harcar ve sökmesi daha kolaydır.

  • Everywhere (Her Yere): Destekler hem tabladan başlayan hem de modelin başka bir parçasının üzerine denk gelen çıkıntıların altına yerleştirilir. Daha karmaşık modeller için gereklidir ama sökmesi daha zor olabilir ve model yüzeyinde iz bırakabilir.

• Çıkıntı Açısı (Support Overhang Angle): Hangi açıdan sonra destek oluşturulacağını belirler. Genellikle 45-60 derece arası bir değer kullanılır.

• Destek Deseni (Support Pattern): Destek yapısının şekli (Lines, Grid, Zig Zag vb.).

• Destek Yoğunluğu (Support Density): Destek yapısının ne kadar sık olacağı. Daha düşük yoğunluk (%10-15) daha az malzeme ve kolay söküm demektir.

• Destek Türü (Support Type):

  • Normal: Geleneksel, düz hatlardan oluşan destekler.

  • Tree (Ağaç): Organik, ağaç dalları gibi büyüyen desteklerdir. Modele daha az noktadan temas eder, sökmesi genellikle daha kolaydır ve daha az malzeme harcayabilir. Özellikle figür gibi karmaşık yüzeyli modeller için harikadır.

• Kolay Söküm İçin: Destek Z Mesafesi (Support Z Distance - destek ile modelin alt yüzeyi arasındaki boşluk) ve Destek X/Y Mesafesi (Support X/Y Distance - destek ile modelin yan duvarları arasındaki boşluk) ayarları kritiktir. Bu mesafeler çok küçük olursa destek yapışır, çok büyük olursa destek işe yaramaz. Genellikle 0.1mm - 0.3mm arası değerler denenir. Destek Arayüzü (Support Interface) ayarı da sökülebilirliği artırabilir.

b) Tabla Yapışması (Build Plate Adhesion)

• Tabla Yapışma Türü (Build Plate Adhesion Type): İlk katmanın tablaya iyi yapışmasını sağlamak ve küçük parçaların yerinden oynamasını engellemek için kullanılır.

  • Skirt (Etek): Baskı başlamadan önce modelin etrafına çizilen birkaç hattır. Nozülün temizlenmesine ve filament akışının başlamasına yardımcı olur. Modele yapışmaz. Genellikle varsayılan olarak açıktır.

  • Brim (Kenarlık):* Modelin ilk katmanının etrafına, ona bitişik olarak çizilen birkaç hattır. Modelin tablaya tutunan yüzey alanını artırarak kalkmayı (warping) engellemeye yardımcı olur. Özellikle küçük taban alanına sahip veya köşeli modeller için kullanışlıdır. Baskı sonrası modelden ayrılması gerekir.

  • Raft (Sal):* Modelin altına basılan birkaç katmanlık kalın bir tabandır. Model doğrudan raft üzerine basılır. Çok zorlu yapışma problemlerinde veya çok pürüzlü tabla yüzeylerinde kullanılır. Çok malzeme harcar, baskı süresini uzatır ve modelin alt yüzey kalitesini düşürebilir. Genellikle son çare olarak düşünülür.

5. Adım: Dilimleme ve Altın Kural: Önizleme!

Tüm ayarları yaptıktan sonra sağ alttaki "Slice" (Dilimle) düğmesine basın. Cura, modeli katmanlara ayıracak ve G-code'u oluşturacaktır. Bu işlem modelin karmaşıklığına göre birkaç saniye veya dakika sürebilir.

Dilimleme bittiğinde, buton "Preview" (Önizleme) olarak değişir. BU MODU KULLANMAK ÇOK ÖNEMLİDİR!

• Neler Görürsünüz?

  • Tahmini baskı süresi ve kullanılacak filament miktarı.

  • Sağdaki kaydırma çubuğu ile baskıyı katman katman inceleyebilirsiniz.

  • Farklı çizgi tiplerini (dış duvar, iç duvar, dolgu, destek vb.) renk kodlarıyla görebilirsiniz.

  • Nozülün izleyeceği hareket yollarını (travel moves) görebilirsiniz.

• Neleri Kontrol Etmelisiniz?

  • İlk katman düzgün görünüyor mu?

  • Destekler olması gereken yerlerde mi? Eksik veya gereksiz destek var mı?

  • Modelde beklenmedik boşluklar veya hatalar var mı?

  • Çok fazla gereksiz hareket (travel) var mı?

  • Tahmini süre ve malzeme makul mü?

Önizleme, potansiyel sorunları baskıya başlamadan önce fark etmenizi sağlar ve size saatlerce sürecek boşa bir baskıdan veya malzeme israfından kurtarabilir!

6. Adım: G-Code Kaydetme ve Baskıya Gönderme

Önizlemede her şey yolunda görünüyorsa, "Save to Disk" (Diske Kaydet) veya "Save to Removable Drive" (Çıkarılabilir Sürücüye Kaydet - eğer SD kart takılıysa) düğmesine basın. Oluşturulan .gcode dosyasını SD kartınıza veya USB belleğinize kaydedin ve yazıcınıza takarak baskıyı başlatın!

Yeni Başlayanlar İçin Cura İpuçları

• Varsayılan Profillerle Başlayın: Cura'nın yazıcınız ve seçtiğiniz malzeme (örn: Generic PLA) için sunduğu varsayılan profiller genellikle iyi bir başlangıç noktasıdır.

• Ayarları Tek Tek Değiştirin: Bir sorunu çözmeye veya kaliteyi artırmaya çalışırken, aynı anda sadece bir veya iki ayarı değiştirin. Böylece hangi değişikliğin neyi etkilediğini anlayabilirsiniz.

• Test Modelleri Kullanın: Ayarların etkisini görmek için küçük ve hızlı basılan test modelleri (Calibration Cube, Benchy, Temp Tower, Retraction Test vb.) kullanın.

• Marketplace'i Keşfedin: Cura'nın içinde, yeni özellikler veya faydalı eklentiler (plugin) bulabileceğiniz bir Marketplace bölümü vardır (örn: Auto Orientation, Settings Guide).

• Kaydedin ve Paylaşın: Başarılı ayar profillerinizi kaydedebilir ve hatta başkalarıyla paylaşabilirsiniz.

Sonuç: Dilimleyiciye Hakim Olmak = Başarılı Baskılar

Ultimaker Cura (veya PrusaSlicer gibi diğer dilimleyiciler), 3D baskı sürecinin kalbidir. Başlangıçta karmaşık görünse de, temel ayarları ve özellikle destekler ile tabla yapışması gibi kritik konuları anladığınızda, baskılarınız üzerinde inanılmaz bir kontrol sahibi olursunuz.

Bu rehberdeki adımları takip ederek, modellerinizi baskıya daha bilinçli bir şekilde hazırlayabilir, olası sorunları önceden tespit edebilir ve sonuçta çok daha başarılı ve kaliteli baskılar alabilirsiniz.

Şimdi sıra sizde! Cura'yı kurun, bir model yükleyin ve bu ayarları keşfetmeye başlayın. Önizleme modunu en iyi arkadaşınız yapın!

Cura kullanırken karşılaştığınız zorluklar veya favori ayarlarınız var mı? Yorumlarda deneyimlerinizi paylaşın!

Bir sonraki yazımızda, belki de en sık karşılaşılan baskı sorunlarına ve pratik çözümlerine odaklanacağız. Takipte kalın!

Hassas dilimlemeler, harika baskılar!